100 Feiten & 100 jaar De Stijl

100 Feiten & 100 jaar De Stijl 1917-2017: #91-100

10 feiten over Antony Kok, Jan Wils, Georges Vantongerloo, JJP Oud, Piet Zwart en De Stijl ◆ onderdeel van: 100 Feiten & 100 jaar De Stijl

Robert van ’t Hoff, Gerrit Rietveld, Gino Severini, Truus Schröder-Schräder en De Stijl

Truus Schröder-Schräder

Robert van ’t Hoff financierde het blad De Stijl met geld van zijn rijke echtgenote Petronella Hooft.
Gerrit Rietveld opende in 1917 zijn eigen meubelmakerij in Utrecht. Robert van ’t Hoff introduceerde Rietveld aan van Doesburg.
De Stijlmeubels van Rietveld hebben aanvankelijk nog niet de kleuren van De Stijl. Hij begon met het geven van kleur aan kindermeubels die hij ontwierp. Pas in 1923 gebruikte hij hiervoor de kleuren van De Stijl.
Gino Severini werkte de eerste jaren mee aan het tijdschrift De Stijl, maar hij schilderde nooit abstract en zag zichzelf ook als een kubist.
Truus Schröder-Schräder ontwerpt in 1924 samen met Rietveld een huis in Utrecht; nu bekend als het Rietveld-Schröderhuis.
Nadat Truus Schröder in 1923 weduwe worden Gerrit Rietveld en zij minnaars. Het duurt nog tot 1957, wanneer Rietvelds vrouw Vrouwgien Hadders overlijd, voordat Rietveld bij Truus gaat wonen aan de Prins Hendriklaan.
Rietveld werd meubelmaker in de werkplaats van zijn vader en architect op de avondschool van Piet Klaarhamer.
In 1919 zegt Robert van ’t Hoff zijn lidmaatschap van De Stijl op, nadat weigering van van Doesburg om te helpen bij een politieke actie voor vrije postwisseling met Rusland.
Rietveld maakt na De Stijl ook nog deel uit van de nieuwe zakelijkheid en het Nieuwe Bouwen, de Nederlandse variant van de ‘Internationale Stijl’.
Rietveld meldt zich niet aan bij de Kultuurkamer en mag vanaf 1942 zijn beroep tot het einde van de tweede wereldoorlog niet meer uitoefenen.

Meer over Robert van ’t Hoff, Gerrit Rietveld, Gino Severini, Truus Schröder-Schräder:
◆ Wikipedia over Robert van ’t Hoff
◆ Wikipedia over Gerrit Rietveld
◆ Wikipedia over Gino Severini
◆ Wikipedia over Truus Schröder-Schräder
◆ Wikipedia over Piet Klaarhamer

100 Feiten & 100 jaar De Stijl 1917-2017: #81-90

10 feiten over Antony Kok, Jan Wils, Georges Vantongerloo, JJP Oud, Piet Zwart en De Stijl ◆ onderdeel van: 100 Feiten & 100 jaar De Stijl

Antony Kok, Jan Wils, Georges Vantongerloo, JJP Oud, Piet Zwart en De Stijl

Antony Kok was spoorwegbeambte en dichter

Antony Kok en van Doesburg leren elkaar kennen wanneer van Doesburg is gemobiliseerd in Tilburg.
Jan Wils liet van Doesburg tussen 1916 en 1919 kleuroplossingen, glas-in-lood ramen en een monument ontwerpen voor verschillende projecten en prijsvragen.
Antony Kok ontpopte als een experimentele schrijver, klankpoëet en mecenas van de Stijl. Hij kocht enkel nog abstracte schilderijen.
Georges Vantongerloo, Stijllid van het eerste uur, ontwikkelde zich in een mathematisch richting en liet zijn werk juist bepalen door formules.
Antony Kok wordt geïntroduceerd in de Dada wanneer er een gedicht van I.K. Bonset in De Stijl verschijnt. Hij doorziet onmiddellijk dat dit een pseudoniem van van Doesburg is. Deze vraagt hem dit stil te houden.
JJP Oud werd in 1916 door het artikel ‘De nieuwe beweging in de Schilderkunst’ van van Doesburg overtuigt ook over de toekomst van de bouwkunst na te denken; een Stijl-architect werd geboren.
Piet Zwart, pionier voor Nederlands industrieel ontwerp en typografie, liet zich beïnvloeden en inspireren door De Stijl, maar sloot zich niet aan vanwege zijn afkeer voor dogmatisme.
Jan Wils schrijft twee artikelen voor De Stijl, maar verlaat het blad in 1919 door onenigheid met van Doesburg. Onenigheid door het schrijven in Wendingen en over geld voor een ‘kleuroplossing’ voor ‘Hotel De Dubbele Sleutel’.
Met Antony Kok en Gerrit Rietveld kreeg van Doesburg nooit ruzie.
Na de dood van van Doesburg schrijft Antony Kok geen gedichten meer, enkel nog aforismen (tweets avant la lettre).

Meer over Antony Kok, Jan Wils, Georges Vantongerloo, JJP Oud, Piet Zwart:
◆ Wikipedia over Antony Kok
◆ Wikipedia over Jan Wils
◆ Wikipedia over Georges Vantongerloo
◆ Wikipedia over JJP Oud
◆ Wikipedia over Piet Zwart

100 Feiten & 100 jaar De Stijl 1917-2017: #71-80

10 feiten over Vilmos Huszár en De Stijl ◆ onderdeel van: 100 Feiten & 100 jaar De Stijl

Vilmos Huszár en De Stijl

Vilmos Huszár

Vilmos Huszár ontwierp de omslag van het tijdschrift De Stijl.
De echte achternaam van Vilmos is Herz.
Huszár was de overbuurman van Cornelis Bruynzeel, de directeur van Bruynzeel & Zonen in Rotterdam en ontving verschillende opdrachten van Bruynzeel; typografisch werk, een reclamestand en kleurontwerp.
Vilmos Huszár wilde het twee dimensionale verlaten en werkte onder andere samen met architecten; Piet Klaarhamer, Piet Zwart, Jan Wils en Gerrit Rietveld.
Huszár bezoekt Doesburg in Weimar, maar is niet onder de indruk van de professoren kunst van Bauhaus.
Vilmos Huszár’s mechanische dansfiguur neemt deel aan de DaDa-tournee die Huszár samen met van Doesburg organiseerde.
Vilmos leerde aan de academie in München de Nederlandse kunstenares Anna Egter van Wissekerke kennen. Door haar kwam hij naar Nederland.
Huszár trekt zich in 1919 terug uit De Stijl, waarschijnlijk omdat hij het niet eens is met het beperkte kleurgebruik. Eind 1921 is de ruzie waarschijnlijk weer bijgelegd.
In de tweede wereldoorlog sloot de joodse Huszár zich aan bij het verzet. Zijn atelierwoning in de bossen bij Hierden werden pampletten gedrukt en werden machine geweren verborgen welke Huszár onderhield.
Waarschijnlijk vernietigde Huszár een groot deel van zijn eigen werken toen hij tijdens de tweede wereldoorlog leed aan depressies. Een deel werd in de jaren 80 gereconstrueerd, waaronder een maquette en een mechanisch dansfiguur.

Meer over Vilmos Huszár:
◆ Wikipedia over Vilmos Huszár
◆ De dansende figuur van Vilmos Huszár op film (reconstructie)

100 Feiten & 100 jaar De Stijl 1917-2017: #61-70

10 feiten over Bart van der Leck en De Stijl ◆ onderdeel van: 100 Feiten & 100 jaar De Stijl

Bart van der Leck en De Stijl

Bart van der Leck

Bart van der Leck gaat in 1916 in Laren wonen, waar dan ook Mondriaan woont. Via Mondriaan komt van der Leck in contact met Doesburg en Huszár.
Bart van der Leck ontwierp ook stoffen, keramiek, vazen, tegels, birden, affiches, tapijten en letters.
Als schilderdocent leerde van der Leck Helene Kröller-Müller kennen, zij kocht lange tijd de meeste van zijn schilderijen. Hierdoor had van der Leck niet genoeg schilderijen voor tentoonstellingen en brak hij wellicht ook niet internationaal door zoals Doesburg en Mondriaan.
Van der Leck ontwierp delen van het interieur van het Jachthuis Sint-Hubertus van de architect Berlage en eiste een gelijkwaardige positie ten opzicht van Berlage.
Bart van der Leck reduceerde in 1916 als eerste zijn kleurpalet tot de latere Stijl-kleuren.
Naast het lettertype ‘Van Doesburg’ is er ook het ‘Van der Leck’.
Bart van der Leck volgde vanaf zijn 14de ambachtelijke vorming in Utrechtse glasschildersateliers, waarna hij in Amsterdam de Rijksschool voor Kunstnijverheid en avondklassen van Rijksacademie volgt. Beide opleiding rondt hij af.
Bart van der Leck is het in 1918 oneens met van Doesburg over organisatorische kwesties en heeft in 1919 artistieke onenigheid met Mondriaan over de openheid van composities, wat tot een breuk leidde. Hij keert terug naar het figuratieve hoewel geometrisch en met hetzelfde kleurpalet.
In 1929 werd van der Leck grotendeels blind aan één oog als gevolg van een beroerte.
Van Doesburg zou bij zijn eerste bezoek aan van der Leck uitgeroepen hebben: “Als dit [schilderij] het schilderen van de toekomst is, kan ik me nu verhangen”. (Bron: Seuphor M., 1971, Piet Mondrian, p. 138.)

Meer over Bart van der Leck:
◆ Wikipedia over Bart van der Leck
◆ over Bart van der Leck

100 Feiten & 100 jaar De Stijl 1917-2017: #51-60

10 feiten over Piet Mondriaan en De Stijl ◆ onderdeel van: 100 Feiten & 100 jaar De Stijl

Piet Mondriaan en De Stijl

Piet Mondriaan

Op 6 februari 1917 ontmoeten Piet Mondriaan en Theo van Doesburg elkaar voor het eerst.
De internationalisering van zijn naam (Piet Mondrian) is heel toepasselijk een anagram voor “I paint modern!”
Mondriaan woonde tussen 1892 en 1895 op nummer 154 in de Kalverstraat te Amsterdam (naast waar nu Waterstone’s zit).
Piet Mondriaan woonde achtereenvolgens in Amersfoort, Winterswijk, Amsterdam, Uden, Domburg, Amsterdam, Parijs, Den Haag, Domburg, Laren, Parijs, London, New York.
Mondriaan schreef ook ‘Twee verhalen’, namelijk: ‘De Groote Boulevards’ en ‘Klein Restaurant – Palmzondag’. Deze werden in 1987 bij Meulenhoff uitgebracht.
In 1911 laat Mondriaan een horoscoop trekken, die hij zijn leven lang bewaard.
Mondriaan voltooide de lagere school en voldeed aan de leerplichtwet met twee jaar aanvullend lager onderwijs. Daarna stapelde hij opleidingen totdat hij zich aan kon melden bij de Rijksacademie in Amsterdam.
Wanneer in 1924 van Doesburg van De Stijl overstapt naar het Elementarisme verbreekt Piet Mondriaan het contact. Pas in 1929 ontmoeten ze elkaar weer.
De inwoners van Hilversum konden Mondriaan’s ‘Compositie met twee lijnen’ uit 1931 niet waarderen en verkochten het aan het Stedelijk Museum van Amsterdam.
Mondriaan laatste werk, Victory Boogie Woogie, is onvoltooid. In 1997 werd het door Nederland voor 82 miljoen gulden aangekocht.

Meer over Piet Mondriaan:
◆ Wikipedia over Piet Mondriaan
◆ Mondriaans horoscoop

100 Feiten & 100 jaar De Stijl 1917-2017: #41-50

10 feiten over Theo van Doesburg en De Stijl ◆ onderdeel van: 100 Feiten & 100 jaar De Stijl

Theo van Doesburg en De Stijl

Theo van Doesburg

Theo van Doesburg is de gedreven kunstenaar die met een ontvangen voorschot van ƒ600,- een tijdschrift voor ‘bewust abstracten’ wil oprichten.
De echte naam van Van Doesburg is Christian Emil Marie Küpper (Utrecht, 30 Augustus 1883 – Davos, 7 maart 1931). Verder gebruikte hij de pseudonemen: I.K. Bonset en Aldo Camini.
Zijn pseudoniem ‘Theo van Doesburg’ ontleende hij aan zijn stiefvader, de horlogemaker Theo (Theodorus) Doesburg.
Doesburg zoek in 1920 met De Stijl toenadering tot het Bauhaus. In Weimar geeft hij een Stijlcursus aan Bauhaus studenten.
In 1922 leert Doesburg El Lissitzky en het Russische constructivisme kennen en samen organiseren ze een congres.
In 1923 introduceren van Doesburg en Huszár de DaDa in Nederland met een DaDa-tournee.
Theo van Doesburg is voornamelijk een autodidact. Hij werd van de lagere school gestuurd omdat hij niets anders wilde doen dan lezen. Een vervolgopleiding heeft hij nooit voltooid.
Theo van Doesburg gedraagt zich dictatoriaal en opportunitisch en krijgt menig meningsverschil, onder andere met Piet Mondriaan in 1924, Bart van der Leck in 1918, Vilmos Huszár in 1919 en Robert van ’t Hoff in 1919.
Doesburg trouwde drie keer; Anita Feis van 04-05-1910 tot 11-05-1917, Helena Milius van 31-05-1917 tot 31-01-1923 en Nelly van Moorsel vanaf 24-11-1928.
Doesburg overleed in 1931.

Meer over Theo van Doesburg:
◆ Wikipedia over Theo van Doesburg
◆ De Lakenhal over Theo van Doesburg
◆ Het Huygens ING over Theo van Doesburg

100 Feiten & 100 jaar De Stijl 1917-2017: #31-40

10 feiten over Vorm en Theorie van De Stijl ◆ onderdeel van: 100 Feiten & 100 jaar De Stijl

Vorm en Theorie van De Stijl

Beeldingsmiddelen lijn vlak en kleur – primaire kleuren (geel, rood, blauw) en neutrale tinten (wit, grijs, zwart)

Mondriaan schrijft in het eerste nummer van de Stijl zijn betoog voor de Nieuwe Beelding, ookwel Neo-plasticisme.
Kunst dient te worden teruggebracht tot de meest elementaire vormen; beeldingsmiddelen.
Voor schilderkunst zijn dit bijvoorbeeld: lijn, kleur en vlak.
De Stijl gebruikt onvermengde primaire kleuren (geel, rood, blauw) en neutrale tinten (wit, grijs, zwart).
Ontwerpen zijn conceptueel en tegenovergesteld aan natuurlijk, vandaar dat ze niet symmetrisch zijn.
Om maximaal conceptueel te zijn worden alle vormen gereduceerd tot het orthogonale stelsel; dus slechts horizontaal en verticaal.
De Losangique, het vierkant op een punt, wordt voor Mondriaan en van Doesburg een belangrijk vorm die net als Malevitsj zijn zwarte vierkant, religieuze vormen aanneemt.
Over kleurgebruik en diagonalen onstaat onenigheid tussen de leden van De Stijl.
De schilder is de belangrijkste kunstenaar binnen de Stijl want in deze kunstvorm kan men het best de conceptuele idealen uiten.
Doesburg breekt in 1928 met de uitgangspunten en gaat over op het Elementarisme (een wat minder dogmatische variant van de Stijl).

Meer over Het tijdschrift De Stijl:
◆ Wikipedia over de uitgangspunten van De Stijl
◆ Lees het artikel van Mondriaan bij The International Dada Archive at the University of Iowa Libraries

100 Feiten & 100 jaar De Stijl 1917-2017: #21-30

10 feiten over Het Tijdschrift De Stijl ◆ onderdeel van: 100 Feiten & 100 jaar De Stijl

Het Tijdschrift De Stijl

Cover De Stijl Maandblad voor de moderne beeldende vakken redactie theo van doesburg met medewerking van voorname binnen- en buitenladsche kunstenaars. uitgave X. Harms Tiepen te Delft in 1917 — De Stijl Maandblad voor de moderne beeldende vakken redactie theo van doesburg met medewerking van voorname binnen- en buitenladsche kunstenaars. uitgave X. Harms Tiepen te Delft in 1917.

De Nederlandse kunststroming De Stijl ontstaat rond een tijdschrift genaamd de Stijl
Het tijdschrift wordt op 19 mei 1917 opgericht door: Theo van Doesburg, Piet Mondriaan, Bart van der Leck, Anthony Kok.
Bij de redactie voegen zich: Vilmos Huszár, JJP Oud, Jan Wils en Gino Severini.
Het eerste nummer verschijnt pas in oktober 1917.
Later werken ook nog mee: Robert van ’t Hoff, Goerges Vantongerloo en Gerrit Rietveld.
Controverse! Nog voor het eerste nummer wordt het internationale karakter van het blad aangezien voor van het bevorderen van de Duitse Cultuur en daarmee een gevaar voor de Nederlandse neutraliteit.
De leden van de Stijl geloofden in het zegevieren van de vooruitgang, universaliteit en objectiviteit. Kunst van de Stijl is hier een uiting van.
Doesburg heeft de eenheid binnen de groep vaak geaccentueerd om zo de onenigheid te verdoezelen.
Het laatste nummer waaraan Theo van Doesburg mee werkt verschijnt in 1928.
In 1932 verschijnt nog 1 keer een nummer van De Stijl ter nagedachtenis aan Theo van Doesburg.

Meer over Het tijdschrift De Stijl:
◆ Wikipedia over De Stijl
◆ Lees het tijdschrift De Stijl bij The International Dada Archive at the University of Iowa Libraries

100 Feiten & 100 jaar De Stijl 1917-2017: #11-20

10 feiten over Nederlandse geschiedenis van 1917-2017 ◆ onderdeel van: 100 Feiten & 100 jaar De Stijl

Nederlandse geschiedenis van 1917-2017

In '80 liet De Nederlandsche Bank een serie bankbiljetten ontwerpen. Rob Schröder ontwierp een serie waarin Mondriaans onafgemaakte 'Victory Boogie Woogie' op het biljet van 1000 gulden stond. — In ’80 liet De Nederlandsche Bank een serie bankbiljetten ontwerpen. Rob Schröder ontwierp een serie waarin Mondriaans onafgemaakte ‘Victory Boogie Woogie’ op het biljet van 1000 gulden stond.

Nederland is neutraal in de eerste wereld oorlog.
Meer dan een miljoen Belgen zijn gevlucht naar Nederland, onder hen Georges van Tongerloo.
Ook 100 jaar in 2017: De NS, Bond tegen het vloeken, Finland en Vera Lynn.
Door de oorlog heerst er papierschaarste in Nederland in 1917.
Nederland telt in 1917 iets meer dan 6,5 miljoen inwoners, meer dan 10 miljoen minder dan in 2017.
Met de pacificatie van 1917 werd het algemeen kiesrecht voor mannen en passief kiesrecht voor vrouwen ingevoerd, ook kreeg het bijzonder onderwijs voortaan evenveel steun als het openbaar onderwijs.
In 1919 werd ook het algemeen vrouwenkiesrecht ingevoerd met dank aan de druk van de Vereniging van Staatsburgeressen.
Op 15 oktober 1917 werd de Nederlandse danseres Mata Hari bij Parijs door een vuurpeloton geëxecuteerd. Ze was door de Fransen veroordeeld voor spionage en hoogverraad.
Vanaf januari 1917 woedt er een volksopstand in Amsterdam, het Aardappeloproer. Op 5 juli 1917 word de menigte uiteengeslagen. Daarbij vielen 9 doden en 114 gewonden.
In 1986 was er een voorstel om Mondriaan op het biljet van 1000 gulden te zetten. Het Biljet moest echter groen worden van DNB. Zij keurden het biljet af omdat groen juist de kleur was die Mondriaan verafschuwde.

Meer over 1917 in Nederland en De rug van Mondriaan:
◆ Wikipedia over politieke veranderingen in Nederland in 1917
◆ Meer over het 1000 guldenbiljet met Mondriaan

100 Feiten & 100 jaar De Stijl 1917-2017: #1-10

10 feiten over de Internationale Geschiedenis van 1917 ◆ onderdeel van: 100 Feiten & 100 jaar De Stijl

Internationale Geschiedenis in 1917

1917 Oktober Revolutie - cc J. Steinberg — Patrouille van de Oktober Revolutie in Rusland //cc J. Steinberg

De Eerste Wereldoorlog 1914-1918 woedt in Europa.
Na de Februari- en Oktoberrevolutie van 1917 in Rusland en de Russische burgeroorlog 1917-1922 ontstaat de Sovjet Unie in 1922.
De onderschepping van het Zimmermanntelegram, waarin Duitsland Mexico wilde opzetten tegen de VS, en de torpedering van het passagiersschip Lusitania, in het kader van de onbeperkte duikbotenoorlog, leidden op 6 april tot de oorlogsverklaring van President Wilson van de USA aan Duitsland.
Marcel Duchamp komt in 1917 in New York met zijn readymade ‘Fountain’, een omgekeerde urinoir gesigneerd door ‘R. Mutt’.
Op 29 mei wordt John F. Kennedy geboren in Brookline, Massachusetts.
In 1917 start de massaproductie van de tractor bij Ford in America.
Het laatste patent op de ‘Separable Fastener’ wordt in 1917 verleent aan Gideon Sundback. De rits breekt door, maar wordt pas vanaf 1923 bekend met de naam ‘zipper’.
Op 4 juni wordt voor de eerst keer de Pulitzer Prize uitgerijkt
De Britse koninklijke familie verandert in juli 1917 hun achternaam van het Duitse Saxe-Coburg-Cotha naar het Engelse Windsor. Ze hadden nauwe banden met deze stad en bezaten bovendien Windsor Castle.
In december verklaart Finland zich onafhankelijk van Rusland en bezetten Britse troepen Jeruzalem, ze nemen de stad in van het Ottomaanse Rijk.

Meer over 1917, Duchamp:
◆ Wikipedia over 1917
◆ Wikipedia over Marcel Duchamp